Đã bao giờ bạn tranh luận với ai đó (đặc biệt trên mạng) và kinh ngạc không hiểu tại sao một người sai đến như vậy lại không nhận ra rằng mình sai?
HIệu ứng Dunning-Kruger là một thiên kiến nhận thức trong đó người năng lực kém đánh giá quá cao khả năng của họ, còn người năng lực cao lại đánh giá quá thấp năng lực bản thân.
Nôm na là người kém hiểu biết không biết là họ còn nhiều điều không biết, nên nghĩ họ giỏi, còn người giỏi thật thì lại nghĩ ai cũng biết những thứ họ biết, nên nghĩ họ bình thường.
Hiện tượng này được miêu tả năm 1999 bởi hai giáo sư tâm học của Mỹ, David Dunning và Justin Kruger, trong bài báo: “Unskilled and Unaware of It: How Difficulties in Recognizing One's Own Incompetence Lead to Inflated Self-Assessments” (Tạm dịch: Thiếu năng lực và thiếu nhận thức về nó: Khó khăn trong việc nhận thức về sự bất tài của chính mình dẫn đến ảo tưởng sức mạnh bản thân).
Theo Dunning: “Nếu bạn dốt, bạn không biết là mình dốt bởi kỹ năng cần thiết để đưa ra câu trả lời đúng chính là kỹ năng cần thiết để nhận diện câu trả lời đúng.”
Lần tới, khi bạn tranh luận với ai mà kinh ngạc về cái sự sai của họ, rất có thể họ hoặc bạn, hoặc cả hai, là nạn nhân của hiệu ứng Dunning-Kruger.
Hiệu ứng này không thể vượt qua hoàn toàn, nhưng có một số phương pháp có thể giúp giảm ảnh hưởng của hiệu ứng:
1. Tìm cách đánh giá khách quan thay vì so sánh bản thân với bạn bè của mình. Ví dụ, bạn có thể tham gia các cuộc thi với public leaderboard để xem bạn ở vị trí nào.
2. Theo dõi sự phát triển của bản thân: so sánh khả năng hiện tại của bạn với khả năng của bạn trong quá khứ.
3. Tập trung vào một khả năng cụ thể thay vì khả năng chung chung. Ví dụ, nếu bạn có thể làm tốt một việc A, đừng dùng nó để khái quát hoá rằng bạn có thể làm tốt tất cả mọi thứ.
4. Tìm mentor mà bạn khâm phục, trao đổi và tranh luận với họ thường xuyên, để họ có thể giúp bạn nhận ra khả năng thực sự của mình.
Disclaimer: kết quả nghiên cứu này dựa trên thí nghiệm với người Mỹ. Thí nghiệm dựa trên người Nhật chỉ ra rằng hầu hết mọi người, cả người năng lực kém và người năng lực cao, thường đánh giá thấp năng lực của họ.
Search